Operacyjne leczenie padaczki

Leczenie operacyjne padaczki kiedyś stosowane było w ostateczności, u pacjentów z lekooporną padaczką, u których leczenie farmakologiczne nie przynosiło pożądanych efektów. Wraz z rozwojem diagnostyki obrazowej i neurochirurgii liczba pacjentów kwalifikowanych do operacyjnego leczenia padaczki stale rośnie. Poza pacjentami z padaczką lekooporną, do zabiegów operacyjnych kwalifikuje się chorych z napadami częściowymi prostymi, ze ściśle określonymi ogniskami padaczkowymi i chorych z padaczką związaną z obecnością w mózgu wszelkich guzów, blizn, naczyniaków.

W diagnostyce przedoperacyjnej stosuje się następujące metody:

• badanie elektroencefalograficzne EEG
• rezonans magnetyczny MRI
• tomografia komputerowa CT
• magnetoencefalografia MEG
• pozytronowa emisyjna tomografia PET
• tomografia emisyjna pojedynczego fotonu SPECT
• badanie somatosensorycznych potencjałów SSPW
• badanie neuropsychologiczne

Jako operacyjną metodę diagnostyczną stosuje się elektrokortykografię ECoG

Metody te pozwalają na wykrycie i precyzyjne umiejscowienie obszarów mózgu odpowiedzialnych za napady padaczkowe – padaczkowej sieci neuronalnej – jednocześnie rozważyć możliwość operacyjnego usunięcia chorej tkanki mózgowej bez spowodowania ubytków neurologicznych.

Wśród operacyjnych metod neurochirurgicznego leczenia padaczki wymienia się:

• resekcje skroniowe w obrębie półkuli niedominującej ( lobektomia skroniowa najczęściej stosowany zabieg operacyjny)
• resekcje części płatów czołowych
• resekcje fragmentów płatów ciemieniowych i potylicznych (rzadziej)
• usunięcie całej jednej półkuli – hemisferektomia wykonywany tylko w przypadku uszkodzenia całej lub prawie całej półkuli
• lezjonektomia – usunięcie zmiany strukturalnej powodującej napady padaczkowe, naczyniaki, guzy, glejaki

Metody paliatywne chirurgicznego leczenia padaczki mają na celu zahamowanie rozprzestrzenianie się wyładowań elektrycznych na inne obszary mózgu. Stosuje się tu:

• przecięcie spoidła wielkiego (połączenia obu półkul) – kallozotomia , wykonywana u osób, u których nie można wykonać resekcji a napady są ciężkie.
• stymulacja nerwu błędnego:
  • SNB – stosowana w Polsce od 1998 roku wymaga wszczepienie generatora i elektrod stymulujących nerw błędny
  • DBS – głęboka stymulacja nerwu błędnego – pierwszy raz zastosowana w Polsce w 2011 roku. Stosowana również w terapii choroby Parkinsona
  • Przezskórna stymulacja nerwu błędnego – nie wymagająca wszczepiania żadnych urządzeń.
• liczne nacięcia kory mózgowej.

Neurochirurgiczne leczenie padaczki jest skuteczne u 55-70% chorych poddanych operacji. Resekcje są jednak metodami ostatecznymi i ich skutki są – w odróżnieniu od metod paliatywnych – nieodwracalne. Noszą ze sobą spore ryzyko powikłań w postaci niedowładów, ubytków w polu widzenia, zaburzeń jakości widzenia, zaburzeń mowy, ubytków pamięci, zakażeń. Zawsze zatem należy wyważyć ryzyko zabiegu z potencjalną korzyścią dla pacjenta. Operacje neurochirurgiczne są bardzo kosztownymi operacjami, szacuje się, że w Polsce wykonuje się ich około 50 rocznie.

Na podst.
Epilepsy Surgery. Diana L Kraemer. Medscape Reference Updated May 2011
Imaging in the Surgical Treatment of Epilepsy. John S. Duncan.
Nat Rev Neurol. 2010;6(10):537-550.
Chirurgiczne metody leczenia padaczki, B.Kaczorowska, M. Pawełczyk, M.Przybyła © Aktualn Neurol 2012, 12 (3), p. 159–163