Drgawki gorączkowe u dzieci a padaczka

Drgawki gorączkowe występują u dzieci w wieku od 6 do 60 miesięcy i są bezpośrednio związane z podwyższoną temperaturą ciała, powyżej 38°C. O drgawkach gorączkowych mówimy tylko wtedy, gdy wykluczone jest zakażenie ośrodkowego układu nerwowego i inne przyczyny napadu drgawkowego (np. uraz głowy,  zatrucie). Drgawek gorączkowych nie powinno się rozpoznawać u dzieci, u których uprzednio występowały napady bezgorączkowe.

Drgawki gorączkowe występują stosunkowo często, u około 3-4% dzieci, częściej u chłopców niż u dziewczynek i nie są napadami padaczkowymi . Rozróżnia się drgawki gorączkowe proste i drgawki gorączkowe złożone.

Drgawki gorączkowe proste:

• występują zazwyczaj w ciągu pierwszego dnia wysokiej gorączki,
• trwają krócej niż 15 min
• nie powtarzają się w ciągu 24 godzin.

Dziecko traci przytomność, pręży się i sztywnieje, na moment przestaje oddychać, pojawiają się uogólnione drgawki całego ciała, czasem może pojawić się ślinotok lub „wywrócenie” gałek ocznych.

Drgawki gorączkowe złożone

• mają charakter ogniskowy – wyładowania elektryczne występują w jednym, chorym ognisku w mózgu, które uaktywnia się pod wpływem wyższej temperatury – drga np. tylko jedna kończyna (ręka lub noga) lub jedna połowa ciała.
• mogą trwać dłużej niż 15 minut
• nawracać wielokrotnie w czasie jednej choroby.

Drgawki złożone stanowią 25% wszystkich przypadków drgawek gorączkowych.

Jeżeli drgawki gorączkowe  występują u dziecka po raz pierwszy, trwają dużej niż 5 minut należy wezwać pogotowie a samemu starać się zachować spokój

• Jeśli dziecko miało coś w buzi w chwili wystąpienia napadu – wygarnij palcem wszystko z ust dziecka.
• Dziecko ułożyć na łóżku, w miarę możliwości na boku i tak aby głowa była poniżej tułowia i ślina mogła swobodnie wypływać z ust.
• Nie podawać dziecku leków, ani niczego do picia w czasie napadu.
• Nie ograniczać na siłę trzepotania rączek i nóżek.
• Nie wkładać nic do ust mimo szczękościsku.

Hospitalizacja dziecka u którego nastąpiły drgawki gorączkowe proste przeważnie nie jest konieczna, jeśli nie są związane z zapaleniem opon mózgowych, albo stan zdrowia dziecka po napadzie nie poprawia się. Lekarz zaleci nam chłodzenie dziecka, kąpiel, podawanie leków przeciwgorączkowych, czasem przeciwdrgawkowych.

W przypadku drgawek złożonych dziecko wymaga hospitalizacji. W szpitalu pobierana jest krew na oznaczenie poziomu elektrolitów Na, K, Ca, Mg), glukozy, mocznika, amoniaku, a także innych markerów biochemicznych. Zwykle wykonywane jest nakłucie lędźwiowe i pobierany do badania płyn mózgowo-rdzeniowy. W ciągu pierwszych 24-48 godzin wykonywany jest także zapis EEG po napadzie drgawkowym – ma on na celu różnicowanie z drgawkami gorączkowymi prostymi; w napadzie drgawek gorączkowych złożonych będzie on wykazywał asymetrię oraz zmiany zlokalizowane. Warto podkreślić, że badanie EEG nie ma natomiast wartości prognostycznej (czy padaczka kiedyś wystąpi czy nie). Drgawki gorączkowe złożone mogą być – ale nie muszą – prognostą wystąpienia w przyszłości napadów padaczkowych.

Drgawki gorączkowe mogą nawrócić, zdarza się to u około 30-40% dzieci. W przypadku młodszych dzieci, u których pierwszy napad gorączkowy nastąpił przed upływem pierwszego roku życia, ryzyko nawrotu jest jeszcze większe i wynosi do 50%. Żeby zmniejszyć ryzyko nawrotu drgawek w trakcie trwania infekcji połączonych z wysoką temperaturą należy wcześnie stosować leki przeciwgorączkowe (np. czopek z paracetamolu), fizycznie obniżać ciepłotę ciała (np. przez powolne pojenie zimnymi napojami i chłodzenie okładami lub kąpielą).

Widok dziecka w trakcie napadu związanego z drgawkami gorączkowymi budzi przerażenie rodziców i strach co do konsekwencji związanych z napadem. Podobieństwo z napadami padaczkowymi rodzi pytanie o związek pomiędzy drgawkami gorączkowymi a padaczką, czy zaburzeniami umysłowymi. Z badań prowadzonych na całym świecie wynika, że:

• drgawki gorączkowe w dzieciństwie nie mają żadnego przełożenia na rozwój intelektualny i fizyczny dziecka.
• drgawki gorączkowe proste nie zwiększają predyspozycji dziecka do zachorowania na padaczkę, o ile nie towarzyszą im dodatkowe czynniki – takie jak występowanie padaczki w rodzinie, czy duża ilość nawracających drgawek w pierwszym roku życia.
• w przypadku drgawek gorączkowych złożonych ryzyko rozwoju padaczki wynosi od 4-15%. I odwrotnie 6-15% chorych na padaczkę miało w dzieciństwie drgawki gorączkowe.

Niektóre szczepienia (MMR, DTPw, rzadziej DTPa) mogą nieznacznie zwiększać ryzyko wystąpienia drgawek gorączkowych , przede wszystkim u dzieci obciążonych genetycznie oraz z nieprawidłowościami strukturalnymi mózgu. Z drugiej strony szczepienia zapobiegają chorobom przebiegającym z gorączką, a tym samym zwiększającym ryzyko wystąpienia drgawek.
W przypadku wystąpienia drgawek prostych powinno się kontynuować szczepienie dziecka zgodnie z kalendarzem szczepień, w przypadku drgawek złożonych odłożyć szczepienia na co najmniej 3 miesiące.

Na podst.
Postępowanie diagnostyczne i terapeutyczne u dzieci z drgawkami gorączkowymi Zalecenia Polskiego Towarzystwa Neurologów Dziecięcych 2008
National Institute pf Neurological Disorders and Stroke „Febrile Seizures Fact Sheet,” NIH Publication No. 06-3930 Nov 2010
Postępowanie w przypadku drgawek gorączkowych, Adriana Ziółkowska