Stan padaczkowy

Stan padaczkowy – status epilepticus – to stan, w którym napad padaczkowy trwa nieprzerwanie  lub wielokrotnie powtarza się w dłuższym czasie. W 1993 roku Fundacja Epilepsji w Stanach Zjednoczonych zdefiniowała stan padaczkowy (SP) jako ciągłą aktywność napadową trwającą ponad 30 minut albo 2 lub więcej powtarzających się napadów, między którymi pacjent nie odzyskuje w pełni świadomości. W tej chwili – ze względu na rzadkość tak długiego napadu padaczkowego z jednej strony i na fakt, że destrukcyjne procesy w mózgu zachodzą dużo szybciej, przyjmuje się definicję stanu padaczkowego jako ciągłą aktywność napadową trwającą ponad 5 minut.

Wyróżnia się następujące podziały stanów padaczkowych:

Zgodnie z klasyfikacją ICD10 na:

• G41.0 Stan padaczkowy typu „grand mal”
• G41.1 Stan padaczkowy typu „petit mal”
• G41.2 Złożony częściowy stan padaczkowy
• G41.8 Inne stany padaczkowe
• G41.9 Stan padaczkowy, nieokreślony

W oparciu o Międzynarodową Klasyfikację Napadów Padaczkowych (International Classification of Epileptic Seizures ILAE)

• stan padaczkowy z uogólnionymi napadami drgawkowymi (ang. convulsive status epilepticus, CSE),
• stan padaczkowy niedrgawkowy (ang. noncolvulsice status epilepticus, NCSE),
• stan padaczkowy napadów częściowych prostych (ang. simple partial status epilepticus, SPSE).

Ze względu na etiologię

• idiopatyczny,
• objawowy wczesny i późny
• gorączkowy
• związany z postępującą encefalopatią

Oporny stan padaczkowy ( ang. refractory status epilepticus ) , to stan padaczkowy trwający ponad 60 minut, nieodpowiadający na leczenie lekami pierwszego rzutu (benzodiazepiny, fenytoina) i będący bezpośrednim zagrożeniem życia. Oporny stan padaczkowy jest często wynikiem udaru niedokrwiennego mózgu czy zapalenia mózgu. Stanowi około 1/3 wszystkich stanów padaczkowych.

Wśród przyczyn wystąpienie stanu padaczkowego wymienia się:

• pierwsze wystąpienie padaczki
• zaburzenia w przyjmowaniu bądź wchłanianiu leków przeciwpadaczkowych. Zmiana leku bądź dawki leku, odstawienie leku
• zaburzenia metaboliczne, hipoglikemia
• udar mózgu, zapalenie mózgu, zapalenie opon rdzeniowo-mózgowych
• uraz głowy
• rzucawka ciężarnych
• zatrucia

Stan padaczkowy wymaga zawsze pilnej pomocy medycznej. Jeśli jesteśmy świadkami przedłużającego się napadu padaczkowego powinniśmy zawsze wezwać pogotowie ratunkowe.

Przedłużający się napad padaczkowy prowadzi do zaburzeń homeostazy – czyli równowagi organizmu, a co za tym idzie do różnorakich  powikłań:

zmiany w układzie sercowo-naczyniowym i oddechowym

• nadmierne wydzielanie śliny, ryzyko zachłyśnięcia i obrzęku płuc
• podwyższenie ciśnienia tętniczego w początkowym okresie, niedociśnienie w późniejszym,
• zaburzenia rytmu serca, częstoskurcz, arytmia

zmiany w układzie nerwowym ,

• wzrost ciśnienia śródczaszkowego,
• spadek przepływu mózgowego,
• niedotlenienie mózgu
• wymioty, hipertermia

kwasica mleczanowa, hipoglikemia i hiperglikemia, wysoka gorączka

niewydolność nerek, leukocytoza

rabdomioliza – rozpad mięśni

Rokowania w przypadku stanu padaczkowego są bardzo poważne ale i bardzo różne. Niektóre dane wskazują nawet do 30% chorych. Zależy od wieku pacjenta – u dorosłych ryzyko śmierci jest większe niż u dzieci i od czasu trwania stanu padaczkowego. Oporny stan padaczkowy zwiększa ryzyko śmierci pacjenta nawet o 40% u osób dorosłych. Stąd konieczność wezwania pogotowia i wdrożenia leczenia na oddziałach intensywnej terapii.

Pamiętajmy, że:

• jeśli napad padaczkowy trwa ponad 10 minut to sam nie ustąpi
• im szybciej zaczniemy wyprowadzać pacjenta za stanu padaczkowego tym łatwiej
• zawsze informujmy lekarza o przebytym stanie padaczkowym. Prawdopodobieństwo kolejnego długotrwałego napadu jest większe.
• napady padaczkowe są różne i bardzo różnie przebiegają. W razie jakichkolwiek wątpliwości zawsze lepiej wezwać pomoc.

Źródła:

Stan padaczkowy. Obraz kliniczny i postępowanie, Iwona Mańka, Krystyna Pierzchała, Aktualn Neurol 2010
http://www.ilae.org
7 Things Everyone Needs to Know About Status Epilepticus, http://www.epilepsy.com
Status Epilepticus, http://lifeinthefastlane.com